Burn-out, een verschijnsel waar we niet meer om heen kunnen. Iedereen kent haast wel iemand die in een burn-out zit of heeft gehad. De snelheid waarmee we leven, de druk die wordt gevoeld om in verschillende rollen te presteren of de ruimte die er is voor persoonlijke ontwikkeling en bewustwording van wat we echt willen, allemaal factoren die van invloed kunnen zijn?

Bij een burn-out ben je emotioneel en fysiek uitgeput is en kan daardoor weinig tot niets presteren. Veelal wordt een burn-out gerelateerd aan werk en hebben vrouwen met kinderen die werken meer kans op een burn-out dan mannen. Dat sluit niet uit dat een burn-out ook kan ontstaan als gevolg van niet werk gerelateerde situaties. De ervaring leert dat mensen met een burn-out langdurig in een omgeving functioneren waar ze niet zichzelf kunnen zijn. Dit kan net zo goed privé het geval zijn. Ook onverwerkte zaken zoals trauma en verlies kunnen leiden tot een algehele uitputting.

Bewust worden van fysiologische reacties
Om te herstellen van een burn-out is het belangrijk dat je je bewust bent van jouw fysiologische reacties of wel de stressreactie. Wanneer we met paarden in het coachen werken, halen we mensen uit hun comfortzone en zien we de eerste stressreacties ontstaan. Wanneer de druk om te presteren een rol speelt in een (naderende) burn-out, dan zien we deze in de ring vaak ook terug. Door jou bewust te maken van jouw fysiologische reacties, leer je herkennen wanneer je stress ervaart. Als je daarbij ook ontdekt welke gedachten deze stress verhoogt en wel gedrag daarbij hoort, ontstaat er een keuzemoment om het anders te gaan doen. Als coach begeleid ik je stap voor stap in dit proces van keuzes maken en het veranderen van negatieve overtuigingen in positieve ondersteunende gedachten en overtuigingen.

Wat gebeurt er bij stress
Eerst is er de alarmreactie, hier ontstaat een verminderde weerstand tegen de stress. Het bijniermerg wordt geactiveerd en noradrenaline en adrenaline worden afgescheiden. Het zijn beide stresshormonen die er voor zorgen dat je met de angst kunt omgaan en het overzicht houdt om te kunnen handelen in de stressvolle situatie.

In de tweede fase, de weerstandfase, blijft de hypofyse ACTH in de bloedbaan los laten. Hierdoor wordt de bijnierschors verder gestimuleerd om corticosteroïden af te scheiden; hormonen die belangrijk zijn bij stress omdat ze energie vrijmaken om de stressor aan te pakken.

In deze fase verhoogt de specifieke weerstand tegen een stressor, maar de algehele weerstand daalt. Wanneer iemand in deze situatie met nieuwe stressfactoren in aanraking komt, dan kan er een abnormaal hevige reactie ontstaan. Zweten, gevoelens van onrust of zelfs paniek kan een reactie zijn. Als de specifieke stressfactor in deze situatie onverminderd blijft, dan stort het vermogen van het lichaam om met deze stres factor om te gaan uiteindelijk in. Dan begint de uitputtingsfase. Het lichaam zal er dan alles aan doen om het lichaam te beschermen en zal bepaalde lichaamsfuncties verminderen. Het algemene aanpassingssyndroom treedt op ongeacht de bron van stress.

Symptomen
In de praktijk merken mensen dat ze fouten beginnen te maken, ze kunnen zich slecht concentreren, onthouden niets (geheugen als een zeef), benen zijn zwaar, ze worden ’s ochtends al moe wakker, zijn prikkelbaar of hebben last van hartkloppingen, hoofdpijn of bijvoorbeeld misselijkheid.

Burn-out en privésituaties
Uit de praktijk blijkt dat een burn-out niet altijd werk gerelateerd hoeft te zijn. Wanneer je in privéomstandigheden zit die aanhoudend of met pieken een hoge mate van stress met zich meebrengen, geldt hetzelfde stressverhaal met bij behorende uitputting, zoals hierboven omschreven.

Het leren herkennen van stress in je lichaam in een belangrijke eerste stap naar herstel of het voorkomen van een burn-out. Daarnaast moet je ook kijken naar de omstandigheden waarin deze stress ontstaat. Je wordt dan begeleid in het creëren van een juiste omgeving om te herstellen van de uitputting. In dit proces loopt is het gebruikelijk om tegen eigen blokkades en overtuigingen aan te lopen. Dit is misschien niet leuk, maar wel een belangrijk proces om van te leren hoe je dit anders kunt doen.

Wanneer je aan de slag gaat met een burn-out, dan doorloop je een scala van onderwerpen. Bijvoorbeeld; welk soort stress ervaar je, emoties herkennen en gebruiken, jezelf waarderen, overtuigingen over jezelf en je omgeving, omgaan met piekeren, evt. faalangst, evt. trauma, pijn en verdriet, doelen in je leven, zingeving, blokkades wegnemen, je leven zelf indelen of grenzen aangeven. Belangrijk is dat je een goed beeld krijgt van wie je was waardoor je in deze burn-out terecht kwam en wat je kunt doen om te herstellen en dit een volgende keer te voorkomen.